مطالب در پیرامون انتخاب رشته زیاد است ما در این مقاله قصد داریم بهصورت تیتروار آن ها را بررسی کنیم. در این مقاله به اهمیت انتخاب رشته کنکور، تفسیر قسمتهای مختلف کارنامه و اطلاعات مندرج در کارنامه و نکات مهم در مورد انتخاب رشته پرداخته شده است. اگر شما هم قصد انتخاب رشته را دارید توصیه میکنیم تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
فایل صوتی همایش را میتوانید از انتهای مطلب دانلود کنید.
اهمیت انتخاب رشته کنکور سراسری
حدود یک سوم دانشجویان تمامی دانشگاههای کشور فرقی ندارد در چه دانشگاهی و چه رشتهای اصولاً بعد از ترم اول مایل هستند که دوباره کنکور دهند. بعضی از دانشجویان بعد از ترم اول به تغییر رشته حتی به انتقالی به دانشگاه و شهر دیگر تمایل دارند. برای جلوگیری از پشیمانیهای بعد یک ترم درسخواندن در دانشگاه بهتر است انتخاب رشته درست داشته باشید. درواقع هنگام انتخاب رشته تمام جوانب رشته و دانشگاه موردنظر خود را بسنجید.
عدم انتخاب رشته صحیح می تواند انگیزه فرد را از ادامه تحصیل از بین ببرد و دوران تحصیل را خسته کننده کند.
محدودیتها و محرومیتهای انتخاب رشته
محدودیت اصلی انتخاب رشته کارنامه فرد است. گزینههای انتخاب رشته و انتخاب دانشگاه و شهر به رتبه فرد در کارنامه بستگی دارد. منظور از محدودیت و محرومیت انتخاب رشته این است که اگر کسی انتخاب رشته دولتی انجام دهد، نمیتواند سال بعد در کنکور شرکت کند. یکی دیگر از محرومیتهای انتخاب رشته این است که اگر فردی کنکور سراسری شرکت کند و انتخاب رشته دولتی روزانه انجام دهد اما به هر دلیلی پشیمان شود و در رشته قبول شده تحصیل نکند سال بعد میتواند کنکور دهد اما نمیتواند در دانشگاههای روزانه تحصیل کند.
چه مواردی در کارنامه ثبت میشود؟
در این قسمت به بررسی بخشهای مختلف و اطلاعات مفید کارنامه پرداختهایم. این اطلاعات عبارتاند از:
استان بومی در کارنامه
منظور از استان بومی، استانی است که سه سال آخر تحصیل فرد در آن استان بوده است. برای مثال اگر فردی ساکن خوزستان باشد و در آنجا تحصیلکرده باشد و بعد از اتمام دبیرستان در تهران ساکن شود، استان بومی آن فرد خوزستان است چرا که همانطور که در ابتدا گفتیم استان سه سال آخر تحصیل او خوزستان بوده است. همچنین اگر فرد یک سال از دبیرستان خود را در تبریز باشد و دو سال دیگر از دبیرستان خود را به تهران برود، استان بومی آن فرد، استان محل تولد او است.
مزایای استان بومی این است که داوطلب میتواند استانهای اطراف شهر خود را راحتتر انتخاب کند چرا که این شهرها برای او ظرفیت بیشتری دارند.
سهمیه کنکور در انتخاب رشته
قسمت مهم بعدی که در کارنامهها درج میشود انواع سهمیه کنکور است که بهشدت مهم است. افرادی که پدرانشان کمتر از ۲۵ درصد جانبازی دارند یا کارت ایثارگری دارند، دارای سهمیه انتخاب رشته ۵ درصدی هستند. علاوه بر سهمیه ایثارگر و جانبازی، سهمیه منطقهای نیز وجود دارد که شامل سهمیه منطقه ۱، سهمیه منطقه ۲ و سهمیه منطقه ۳ میشود. سهمیه منطقه ۳ برای مناطق و شهرهای کمجمعیت و محروم هستند. سهمیه مناطق ۲ برای مناطق مرکز استان و شهرهای پرجمعیت هستند. مشهد، تهران، شیراز، اصفهان و تبریز جزو سهمیه منطقه ۱ هستند.
اگر فرد سه سال آخر دبیرستانش را در استانی باشد که آن استان جزو سهمیه مناطق ۱ باشد، سهمیه کنکور او در کارنامه جزو منطقه ۱ حساب میشود. همچنین اگر سه سال آخر دبیرستانش را در شهر یا منطقهای باشد که جزو مناطق ۲ و ۳ است، سهمیه کنکور و انتخاب رشته او نیز همان مناطق است. نکته مهمی که در سهمیه مناطق وجود دارد این است که برای مثال اگر فردی سال دهم دبیرستانش را منطقه ۱ بوده باشد و سال یازدهم و دوازدهم را در منطقه ۳ تحصیلکرده باشد، سهمیه کنکور او منطقه ۱ حساب میشود.
جدول زیر گروهها
مهمترین قسمت در کارنامه برای انتخاب رشته، جدول زیر گروهها است. این جدول نشان میدهد که فرد در هر زیرگروه چه رتبه و جایگاهی دارد. مثلاً برای داوطلبان تجربی رشته داروسازی در زیرگروه ۲ است. اگر فردی بخواهد در رشته داروسازی تحصیل کند باید حداقل رتبه در زیرگروه ۲ را کسب کرده باشد. احتمال زیاد از کنکور ۱۴۰۲ زیر گروهها حذف میشوند. با حذف شدن جدول زیر گروهها کنکور سختتر میشود.
رشتههای پرمتقاضی در تعیین رشته آزمون سراسری
رشته پرمتقاضی رشتهای است که عمده داوطلبان خواهان آن رشته هستند. نکته مهمی که در قبولی در رشتههای پرمتقاضی کنکور وجود دارد این است که سهمیه بومی در قبولی این رشتهها نقش دارد. یعنی قبولی در رشتههای علوم پزشکی مشهد ۶۰ درصد سهمیه بومی است و ۴۰ درصد برای سایر افراد از شهرهای دیگر است.
جنسیت در انتخاب رشته
برای مثال رشته معدن که یکرشته سخت و بیشتر پسرانه است، ظرفیت آن ۴۰ نفر پسر است و ۴۰ نفر دختر. قبولی دختران در این رشته راحتتر است چرا که از آنجایی که این رشته سخت و پسرانه است، داوطلبان دختر آن کم است. یا برعکس در رشته تغذیه بیشتر افرادی که داوطلب این رشته هستند دختر هستند. به همین دلیل قبولی در رشته تغذیه برای داوطلبان پسر راحت تر است.
رشتههای استانی و بومی
رشتههای استانی رشتههایی هستند که در اغلب شهرها وجود دارد. رشتههای ناحیهای رشتههایی است که در تمام ناحیهها وجود ندارد. مانند فیزیوتراپی که در چند دانشگاه بیشتر نیست. همچنین رشتههای کشوری، رشتههایی هستند که فقط یک یا نهایت دو دانشگاه آن رشته را دارند. برای مثال رشته دکتری بیوتکنولوژی فقط در دانشگاه تهران تدریس میشود. یا مثلاً رشته رباتیک را فقط دانشگاه شاهرود دارد.
نکات مهم برای انتخاب رشته
حالا که با قسمتهای مختلف کارنامه آشنا شدید و اهمیت هر قسمت از آن را درک کردید لازم است به نکاتی که در انتخاب رشته تأثیرگذار هستند دقت کنید و آنها را رعایت کنید. این نکات عبارتاند از؛
طیف قبولی در انتخاب رشته
برای مثال؛ اگر رتبه شما سی هزار است بهتر است تمام قبولیهای رشتههایی را که سال گذشته با این رتبه انجام شده است را بررسی کنید. به این کار طیف قبولی میگویند. طیف قبولی به شما میگوید که با رتبهای که دارید چه رشتههایی را میتوانید انتخاب کنید.
شما میتوانید با کمک سایتهای رایگان طیف قبولی خود را مشاهده کنید. برای این کار، میتوانید در سایت قلمچی یا سازمان سنجش، رتبه و سهمیه خود را وارد کنید تا سایت رشتههایی را که میتوانید قبول شوید را برای شما بیاورد.
نکته دیگر در مورد طیف قبولی این است که رشته های انتخابی را بر اساس اولویت و علاقه خود در انتخاب رشته خود وارد کنیم. همانطور که می دانید ۱۵۰تا انتخاب برای رشتههای دانشگاههای سراسری دارسد . ۱۰۰ تا انتخاب برای دانشگاههای آزاد. شما موظف هستید انتخاب رشته خود را طوری انجام دهید که رشتههایی که برای شما اولویت دارند ابتدا نوشته شوند با این کار شانس قبولی شما بیشتر میشود.
بازار کار و آینده شغلی
نکته بعدی که در انتخاب رشته اهمیت دارد، بازار کار و آینده شغلی رشته ها است. رشتههایی را باید در اولویت انتخاب رشته خود قرار دهید که بازار کار خوبی داشته باشند. متاسفانه بعضی از افراد فقط به اسم رشته و دانشگاه اهمیت میدهند و اصلا به فکر بازار کار آن رشته نیستند. اقای افشار برای انتخاب رشته از داوطلبین تستهای شخصیتی را میگیرد تا بتواند با توجه به روحیه و علاقه آنها انتخاب رشته هوشمندانهای را انجام دهد.
برای مثال اگر فردی میخواهد در رشته معماری تحصیل کند، اما استعداد و خلاقیت هنر و نقاشی او ضعیف باشد، نمیتواند در رشته معماری موفق شود. یا برای مثال اگر فردی روحیهی کار تیمی نداشته باشد، باید رشتههایی را انتخاب کند که در آن بتواند بهصورت انفرادی کار کند.
آینده تحصیلی
نکته مهم دیگری که باید در انتخاب رشته به آن توجه کنید این است که، وقتی رشتهای را میخواهید انتخاب کنید، لازم است بدانید که تا چه مقطعی میتوانید در آن رشته تحصیل کنید و همچنین در چه رشتههایی در مقاطع ارشد و دکتری میتوانید ادامه تحصیل دهید.
انتخاب دانشگاه
انتخاب دانشگاه در کنار انتخاب رشته مهم است. برای انتخاب دانشگاه به قدمت دانشگاه مورد نظر و همچنین قدمت دانشکده مربوطه باید توجه کنید. برای مثال اگر میخواهید در رشته روانشناسی تحصیل کنید، بهتر است دانشگاهی را انتخاب کنید که چندین سال است روانشناسی را تدریس میکند. زیرا این دانشگاه تمام زیر شاخههای روانشناسی را برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر دارد. اما اگر دانشگاهی به تازگی این رشته را آورده باشد، سالها طول میکشد تا زیرشاخههای این رشته را بیآورد.
هیئت علمی دانشگاه
به نکته دیگری که در انتخاب رشته میتوانید به آن نگاه کنید، هیئت علمی است. هرچه دانشگاه هیئت علمی بیشتری داشته باشد دانشگاه بهتری است.
اطلاعات تاریخچه دانشگاه، اساتید، هیئت علمی و افتخارات هر دانشگاه را می توانید در اینترنت جستجو کنید
انتخاب رشته بدون آزمون دانشگاه دولتی
رشتههای بدون آزمون چه در دانشگاههای دولتی چه در دانشگاههای پیام نور، رشتههای تاپی نیستند. معمولا این رشتهها بازارکار خوبی ندارند یا نمیتوان در مقاطع بالاتر در آن رشتهها تحصیل کرد.
انتخاب رشته بدون آزمون در دانشگاهها آزاد و غیر دولتی
رشتههای علوم پزشکی بدون کنکور نیستند، انتخاب رشتههای بدون کنکور و سوابق تحصیلی در این دانشگاهها بیشتر رشتههای مهندسی و رشتههای هنر است. درست است که این رشتهها بدون کنکور هستند اما واجب است تمام نکاتی را که پیشتر در رابطه با انتخاب رشته در دانشگاههای دولتی ذکر کردیم را رعایت کنید.
دانشگاه فرهنگیان
دانشگاه فرهنگیان جز دانشگاههای استانی و روزانه است یعنی هر شهر ظرفیت مخصوص خودش را دارد و داوطلبان فقط فرهنگیان بومی استان خود را میتوانند انتخاب کنند. در این دانشگاه جنسیت اهمیت زیادی دارد. مثلا امکان دارد رشته دبیری فیزیک در یک استان، یک سال فقط آقا پذیرش داشته باشد و اصلا خانم پذیرش نکند. البته این که از کدام رشته قبولی فرهنگیان آسان تر است نیز مهم است.
دانشگاه فرهنگیان علاوه بر انتخاب رشته کنکور، گزینش هم دارد. یعنی اگر فردی در انتخاب رشته کنکور، از رشتههای دانشگاه فرهنگیان قبول شود، یک مصاحبه شفاهی را نیز باید پشت سر بگذارد. در سایت و مطلب مصاحبه رشته های نیمه متمرکز (دانشگاه فرهنگیان و…) سوالات قرار داده شده است. میتوانید با مطالعه این سوال و جوابها آمادگی لازم را برای مصاحبه بدست آورید.
توضیحات بیشتر استاد علیرضا افشار در مورد انتخاب رشته کنکور 1401